10. CVA (beroerte)

Wat is CVA (beroerte) precies?

De medische term voor een beroerte is CVA, wat staat voor ‘cerebro vasculair accident’. Letterlijk betekent dit: een ongeluk in de bloedvaten van de hersenen. Daarbij beschadigt het hersenweefsel. In de meeste gevallen (80%) gebeurt dat door de afsluiting van een bloedvat, maar het kan ook door een bloeding komen (20%). De gevolgen van een beroerte verschillen van cliënt tot cliënt.

Vaak is een beroerte ingrijpend en de problemen zijn veelal blijvend van aard. Merkbaar zijn de lichamelijke beperkingen. Je loopt bijvoorbeeld minder goed, hebt problemen met praten of kunt een arm niet meer goed gebruiken. Maar met behulp van fysiotherapie en veel oefenen is veel winst te behalen in het uiteindelijke herstel.

Minder in het oog springend zijn veranderingen in het waarnemen, gedrag en vermogen om problemen op te lossen. Ook dat kunnen gevolgen zijn van een beroerte. Er is veel winst in het herstel te behalen als fysiotherapie snel na een CVA wordt ingezet. Herstel vraagt intensieve samenwerking tussen jou en je team van specialisten, waaronder de fysiotherapeut. Bij ons in de praktijk zien we dat er heel veel mogelijk is qua herstel na een CVA.

Wat kunnen wij voor jou betekenen bij CVA?

Wij kunnen helpen om de lichamelijke problemen te verminderen. Door onze begeleiding, advies en oefeningen leer je om te gaan met je beperkingen indien deze niet geheel opgelost kunnen worden. Verder kunnen wij ook de mensen in je directe omgeving adviseren. Wij dragen op verschillende manieren bij aan het welzijn en herstel van cliënten na een beroerte. Dat begint het liefst zo snel mogelijk nadat de diagnose ‘beroerte’ door de neuroloog is gesteld.

Juist in de eerste paar dagen na een CVA is veel winst te behalen in het uiteindelijke herstel door te proberen zo actief mogelijk te bewegen. Daarna begint voor de meeste cliënten de revalidatiefase waar wij als fysiotherapeut deel van uitmaken. Ook op langere termijn helpt onze ondersteuning. Wij zijn de deskundige van het dagelijks bewegen. Daarmee helpen wij jou bij het herstel en het verbeteren van je mogelijkheden.

Maak direct een online afspraak

Naar onze agenda

De behandeling van CVA

Het merendeel van de mensen die een beroerte krijgen, wordt direct opgenomen in een ziekenhuis, bij voorkeur op een gespecialiseerde afdeling waar acute zorg gegeven wordt aan patiënten met een beroerte. Zoals we al eerder in dit artikel aangaven: juist in die eerste periode is bewegen, daar waar mogelijk, erg belangrijk voor het uiteindelijke herstel.

Ruim de helft van de patiënten kan na een aantal dagen of weken weer naar huis. Als dat nog niet mogelijk is, volgt overplaatsing naar een revalidatiecentrum of een verpleeghuis. Het merendeel van de patiënten, thuis of in een instelling, gaat een periode van (poli)klinische revalidatie tegemoet. Jijzelf maar ook je partner of familieleden zullen met de gevolgen van een beroerte moeten leren omgaan.

Daarbij krijg je met verschillende zorgverleners te maken. Er wordt intensief samengewerkt tussen ziekenhuizen, revalidatiecentra, verpleeghuizen en fysiotherapie praktijken. Dit wordt een CVA-zorgketen genoemd. Onze praktijk is met al haar locaties aangesloten bij de zorgketen van het revalidatiecentrum “de Hoogstraat” en het UMC Utrecht.

Teamwerk bij CV; belangrijk?

Revalideren is teamwerk. Het wordt ook wel multidisciplinair behandelen genoemd. Dat wil zeggen: elke hulpverlener met een eigen werkgebied levert een specifieke bijdrage aan het revalidatieproces. De behandeling van het multidisciplinaire team richt zich in de eerste maanden na een beroerte op het voorkomen of verminderen van lichamelijke en psychosociale problemen. Uiteraard is de onderlinge afstemming in de zorgketen een belangrijke voorwaarde voor een effectief revalidatieproces.

De eerste dagen na een beroerte

Het is goed om na een beroerte zo snel mogelijk weer uit bed te komen, bij voorkeur binnen drie dagen. Daar helpt de fysiotherapeut je bij. Snel weer in beweging komen heeft een positieve invloed op het herstel. Ook vermindert daardoor de kans op complicaties zoals luchtweginfecties en doorliggen. Soms kan een patiënt niet actief oefenen of is een dergelijke inspanning nog niet gewenst. Ook is het mogelijk dat er nog geen zekerheid is over de precieze diagnose.

In deze fase zal de fysiotherapeut de behandeling bij je bed geven. Hij/zij kan dan adviseren over wat voor jou de meest comfortabele lighouding is. Aan de verpleging kan de fysiotherapeut hierover instructies geven. Soms kan de behandeling bestaan uit hulp bij het bewegen van je armen en benen, ademhalingsoefeningen en/of het zelf weer leren omdraaien in bed.

De revalidatiefase na een beroerte

Wanneer je uit bed mag, zal de fysiotherapeut zo mogelijk dagelijks oefeningen geven. Daarbij gaat het vooral om bewegingen zoals het weer leren opstaan en gaan zitten, staan en zich verplaatsen. Daarnaast kan de fysiotherapeut een verlamde arm of een pijnlijke schouder behandelen. Belangrijk is dat je ook zelf al in een vroeg stadium aan de fysiotherapeut laat weten wat je wilt bereiken met de therapie. Het uiteindelijke doel van de fysiotherapie is doorgaans dat je leert om allerlei dagelijkse activiteiten weer zelf te doen. In hoeverre dit ook lukt, is vaak moeilijk te voorspellen, zeker wanneer de beroerte nog niet zo lang geleden heeft plaatsgevonden.

Wel staat vast dat intensief oefenen noodzakelijk is, soms meerdere keren per dag. Het is zelfs denkbaar dat je als gevolg van een beroerte weer opnieuw moet leren lopen. Om het oefenen te vergemakkelijken wordt vaak gebruik gemaakt van een hulpmiddel zoals een looprek, een wandelstok of een beugel ter ondersteuning van bijvoorbeeld de voet. Uw fysiotherapeut leert je dan hoe je goed gebruik maakt van deze hulpmiddelen. Met oefeningen onderhoud je de vaardigheden die je geleerd hebt en blijft je conditie op peil. Fysiotherapie zal meestal plaatsvinden op een poliklinische afdeling, in een fysiotherapiepraktijk of bij je thuis. Mogelijk verblijf je in een verpleeghuis, al dan niet met eigen fysiotherapeut.

Een half jaar na de beroerte

Ongeveer een half jaar na een beroerte wordt pas echt duidelijk met welke beperkingen je moet leren omgaan. Verder herstel is dan overigens nog goed mogelijk. Wij hebben echt cliënten in onze praktijk die na een CVA hun armen en handen niet goed meer konden gebruiken.

We hadden bijvoorbeeld een cliënt in de praktijk die startte met fysiotherapie na een CVA in de wintertijd. Het was koud en hij kwam binnen met een warme jas en handschoenen. De eerste weken hielp de praktijkassistente voor en na de behandeling met het uit- en aantrekken van de handschoenen. Na een aantal weken lukte het de cliënt weer om de handschoenen zelf uit te trekken; hij kon zijn arm naar boven bewegen en zijn handschoenen met zijn tanden uittrekken. En na nog meer weken lukte het hem om de handschoenen weer zelf aan te trekken.

Met veel doorzettingsvermogen en optimisme en een intensief traject lukte het uiteindelijk om weer zelf de handschoenen aan te trekken. Je begrijpt: het gaat hier niet om de handschoenen! Maar om de vooruitgang in de grove en fijne motoriek die bereikt kan worden. Dit hangt onder andere af van je motivatie om oefeningen te blijven doen. Het is belangrijk dat je je realiseert dat niet regelmatig oefenen tot een terugval kan leiden. Met oefeningen onderhoud je de vaardigheden die je geleerd hebt en blijft je conditie op peil.

In deze fase leer je hoe je zo goed mogelijk met de blijvende beperkingen kunt omgaan. Ook helpt fysiotherapie je om je fysieke conditie te onderhouden. Daarnaast ondersteunt en adviseert de fysiotherapeut andere hulpverleners, die direct betrokken zijn bij jouw zorgverlening. Het accent van de fysiotherapie zal gaandeweg vooral gericht zijn op het hervatten van je dagelijkse activiteiten, zoals werk, hobby’s en sport.

Het is goed als je zelf aangeeft wat je wilt bereiken. Dan kunnen wij de behandeling, adviezen en begeleiding daar op afstemmen.